Nhận định, Phản biện

Theo tinh thần nội dung Tờ trình Chính phủ ngày 13/10/2022 của Bộ Công Thương về hoàn thiện dự thảo Quy hoạch điện VIII, chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam có một số đánh giá về vấn đề nhiệt điện than, nguồn điện sử dụng khí trong nước, nguồn điện sử dụng LNG nhập khẩu, nguồn điện gió, mặt trời và chi phí sản xuất điện... cũng như một số nhận định dưới đây.

Khi mà những đám cháy bùng lên gần những nhà máy điện hạt nhân sau những đợt pháo kích, khi mà thảm họa hạt nhân mới tưởng như đưa tay ra là chạm đến, khi mà khủng hoảng năng lượng thành câu chuyện hàng ngày trên khắp lục địa già, người ta mới chợt nhận ra hai chữ: “Hạt nhân” - một phần không thể tách rời của lịch sử địa chính trị của Ukraina.

Cùng xu thế trên thế giới, Việt Nam tập trung phát triển các nguồn điện có tiềm năng tài nguyên trong nước và giá thành phù hợp với trình độ phát triển kinh tế - xã hội và thu nhập của người dân. Đặc biệt, nếu cộng cả thủy điện thì tổng nguồn điện năng lượng tái tạo chiếm 42,57% tổng nguồn điện, chiếm tỷ trọng vào loại cao nhất trên thế giới và khu vực. Tuy nhiên, cũng cần lưu ý khi điện phát ra bình quân đầu người của Việt Nam chỉ xếp thứ 69, vào loại thấp trong khu vực.

Chi phí nhiên liệu của một nhà máy điện hạt nhân rất thấp, chỉ 1,7 yên/kilowatt giờ (280 VNĐ/kWh). Hiện tại, chi phí nhiên liệu cho mỗi kilowatt giờ phát điện bằng khí đốt tự nhiên đã tăng lên khoảng 16 yên (2.600 VNĐ). Qua việc thúc đẩy khởi động lại các nhà máy điện hạt nhân ở Nhật Bản, chi phí điện có thể giảm khoảng 2 nghìn tỷ yên mỗi năm.

Nhằm thực hiện mục tiêu phát triển năng lượng tái tạo để không lệ thuộc vào nhập khẩu nhiên liệu hóa thạch, Thái Lan đã đưa ra nhiều giải pháp kích cầu sản xuất và sử dụng năng lượng tái tạo, nhất là trong bối cảnh giá FIT chỉ mang tính tình thế, khiến cung nhiều hơn cầu. Dưới đây là tổng hợp của chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam xung quanh nội dung này.

Qua các phân tích của chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam cho thấy: Việc phát điện của các nước tùy thuộc trước hết vào tiềm năng các nguồn tài nguyên năng lượng sẵn có trong nước, trong đó ưu tiên trước hết nguồn điện có giá thành rẻ, mức phát thải thấp hơn. Mặt khác, việc phát triển còn phụ thuộc vào trình độ phát triển kinh tế - xã hội cho phép tiếp cận và sử dụng các nguồn tài nguyên năng lượng sạch hơn (phát thải CO2 thấp) nhưng chi phí cao hơn (giá thành điện năng cao). Nhưng xu hướng chung là các nước ngày càng chú trọng phát triển điện năng lượng tái tạo, nhất là điện gió, điện mặt trời, điện sinh khối.

Văn phòng Chính phủ vừa có Văn bản số: 1954/PC-VPCP gửi Bộ Công Thương đề nghị xem xét các đề xuất, kiến nghị của Tạp chí Năng lượng Việt Nam về “Chính sách cho phát triển các dự án điện gió, điện mặt trời và điện khí tại Việt Nam”.

Trong bối cảnh trung hòa carbon đến gần, khủng hoảng năng lượng đang đỉnh điểm, căng thẳng địa chính trị gia tăng, thì đẩy mạnh mục tiêu khai thác năng lượng tái tạo là cần thiết, cấp bách. Tổng hợp dưới đây của chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam là kinh nghiệm xây dựng và thực thi Luật năng lượng tái tạo của một số quốc gia, hàm ý có thể ứng dụng cho Việt Nam khi cơ chế FIT hết hạn.

Trong chuyên đề này, chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam sẽ đề cập đến điện năng toàn cầu năm 2011 và 2020 - 2021 trên các mặt: (1) Tổng sản lượng điện năng phát ra; (2) Cơ cấu sản lượng điện năng phát ra theo loại nhiên liệu sản xuất ra điện năng, gồm dầu, khí đốt thiên nhiên, than, năng lượng hạt nhân (nguyên tử), thủy điện (thủy năng), năng lượng tái tạo và nhiên liệu khác; (3) Điện năng phát ra bình quân đầu người của toàn cầu, châu lục, nhóm nước, từng nước, qua đó rút ra một số nhận xét cho từng mặt nêu trên và vấn đề mà Việt Nam cần quan tâm.

Giá dầu diesel gần đây đã tăng cao hơn giá xăng khá nhiều. Nguyên nhân do đâu và liệu dầu diesel có giảm giá thấp hơn xăng không? Dưới đây là tổng hợp, phân tích của chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam xung quanh vấn đề này.

Để hướng tới mục tiêu trung hòa carbon nhằm giữ nhiệt độ tăng dưới 2 độ C, năng lượng tái tạo trở thành ngành “điểm nhấn”. Nhằm hậu thuẫn cho nguồn năng lượng này phát triển, cơ chế giá FIT (biểu giá điện hỗ trợ) ra đời. Nhưng khi FIT hết hạn, đấu thầu rộng rãi từng vòng sẽ được thế chân. Chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam cập nhật kinh nghiệm đã được một số quốc gia thực hiện thành công sau khi FIT chấm dứt.

Tháng 8/2022, khi Thủ tướng Fumio Kishida tuyên bố ông sẽ tăng số lượng nhà máy điện hạt nhân đang hoạt động lên con số 17, thì trong Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản (METI) đã có ý kiến: “Tất cả các tổ máy này đều đã vượt qua đánh giá an toàn của Ủy ban Pháp quy hạt nhân (NRA), nên việc lên kế hoạch cho 17 tổ máy là điều đương nhiên”.

Trong bài báo này, chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam sẽ trình bày về tình hình phát thải khí CO2 từ sử dụng năng lượng trên toàn cầu, từng châu lục, khu vực và các nước năm 2011 và 2020 - 2022. Đồng thời nêu mức phát thải khí CO2 bình quân đầu người từ sử dụng năng lượng và bình quân trên EJ năng lượng tiêu thụ năm 2021 trên toàn cầu, từng châu lục, khu vực và các nước. Qua đó cho thấy: Nguyên nhân gây phát thải khí CO2 và mức độ trầm trọng tại từng châu lục, khu vực và các nước. Bài báo cũng phân tích, làm rõ tình trạng phát thải khí CO2 ở Việt Nam, thông qua đó nêu một số vấn đề cần quan tâm trong giai đoạn tới đối với Việt Nam.

Từ kết quả Hội thảo quốc tế “Chính sách cho phát triển các dự án điện gió, điện mặt trời và điện khí tại Việt Nam” do Cục Điện lực và Năng lượng Tái tạo - Bộ Công Thương, Hội đồng Khoa học Tạp chí Năng lượng Việt Nam tổ chức hồi cuối tháng 8/2022 tại TP. HCM, Ban tổ chức Hội thảo vừa có Văn bản báo cáo tổng hợp kiến nghị tới Thủ tướng Chính phủ, Ban Kinh tế Trung ương về cơ chế, chính sách phát triển các nguồn điện này trong thời gian sắp tới.

Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội vừa tổ chức hội thảo "Kinh nghiệm quốc tế về phát triển năng lượng phục vụ các mục tiêu phát triển bền vững của quốc gia". Hội thảo có sự tham gia của đại diện các cơ quan nhà nước, các tổ chức nước ngoài như: Phái đoàn EU, Ngân hàng Thế giới, Đại sứ quán Úc, Đại sứ quán Hoa Kỳ, JBIC, ADB, cùng các doanh nghiệp trong nước và nước ngoài.