Kiến giải tồn tại

Trên cơ sở các nội dung tham luận và các ý kiến thảo luận tại “Diễn đàn Năng lượng sạch Việt Nam lần thứ hai - Hướng tới trung hòa các bon - Cơ chế, chính sách, công nghệ, tài chính cho các dự án điện gió, điện mặt trời, điện khí” được tổ chức hồi đầu tháng 4/2022, tại Hà Nội, Hội đồng Khoa học Tạp chí Năng lượng Việt Nam vừa có Văn bản báo cáo Thủ tướng Chính phủ, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương, Bộ trưởng Bộ Công Thương... một số nội dung liên quan về cơ chế, chính sách, công nghệ, tài chính cho các dự án năng lượng sạch Việt Nam.

Việc phát triển hệ thống tích trữ năng lượng ở Việt Nam khi nguồn điện từ năng lượng tái tạo tăng cao là xu thế tất yếu nhằm đảm bảo vận hành hệ thống điện ổn định, an toàn. Nhưng vấn đề đặt ra là cơ chế đầu tư, vận hành BESS và giá mua điện từ hệ thống (trong chế độ nạp điện), cũng như giá bán điện từ BESS như thế nào? Phân tích, kiến nghị của chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam.

Hiệp hội Năng lượng Việt Nam (VEA) vừa có văn bản gửi: Tổng Bí thư, Chủ tịch nước, Chủ tịch Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ; các bộ liên quan, với nội dung “đề xuất, kiến nghị các giải pháp nhằm bảo đảm phát triển bền vững ngành năng lượng Việt Nam”. Dưới đây Tạp chí Năng lượng Việt Nam xin đăng nguyên văn nội dung kiến nghị của VEA.

Qua bức tranh toàn cảnh phát triển năng lượng tái tạo năm 2020 của thế giới, khu vực, nhóm nước và các nước đại diện, Việt Nam có thể tham khảo những gì trong phát triển năng lượng gió, mặt trời...? Tổng hợp, phân tích, đề xuất của chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam.

Trong tương lai, hydro sẽ là nguồn năng lượng sạch đóng một vai trò quan trọng trong cơ cấu năng lượng toàn cầu và là giải pháp không thể thiếu trong chuyển dịch năng lượng và cắt giảm phát thải khí nhà kính. Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) đã nắm bắt các cơ hội và chuẩn bị các bước đi nhằm tiếp cận sớm với xu hướng phát triển ngành công nghiệp hydro như thế nào? Bài viết dưới đây của các chuyên gia PVN sẽ nêu tổng quát về năng lượng hydro, chiến lược phát triển của các nước trên thế giới, đồng thời đưa ra nhận định về cơ hội phát triển năng lượng hydro của PVN, các kiến nghị để nắm bắt cơ hội và có sự chuẩn bị nhằm tiếp cận với với xu hướng phát triển ngành công nghiệp hydro khi có điều kiện.

Như chúng ta đã thấy, trong những ngày qua trên công luận đề cập rất nhiều đến Dự thảo Quy hoạch điện VIII, với nhiều góc độ khác nhau, nhưng cùng chung một chủ đề, nội dung như: Quy hoạch “lộ” nhiều bất cập, “bước lùi” đầu tư năng lượng, “vẽ đường” cho năng lượng “bẩn” và “thất bại”... Đồng thời cho rằng, nội dung của bản Dự thảo này không đồng nhất với tinh thần Nghị quyết số 55 của Bộ Chính trị. Nhận thấy, ý kiến này là chưa phù hợp (do thiếu phân tích cụ thể, rõ ràng), dưới đây, chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam sẽ nêu một số ý kiến trao đổi.

Trong phân tích dưới đây, chuyên gia Thường trực Hội đồng Khoa học Tạp chí Năng lượng Việt Nam sẽ làm rõ một số vấn đề trong nội dung đầu tư xây dựng lưới truyền tải tích hợp nguồn năng lượng tái tạo, đặc biệt là nguồn điện gió, mặt trời ở Việt Nam hiện nay. Đồng thời, đề xuất 6 nhóm giải pháp tháo gỡ các ‘nút thắt’ trong đầu tư, nhằm huy động được nhiều hơn nguồn năng lượng tái tạo, tăng cường sử dụng hiệu quả tài nguyên đất nước, giảm ô nhiễm khí thải từ các nguồn nhiên liệu hóa thạch trong tương lai tới.

Theo nhìn nhận của nhiều chuyên gia, nhà quản lý, thì dù Việt Nam có các nguồn điện linh hoạt bổ sung cho hệ thống điện thì việc cắt giảm nguồn năng lượng gió, mặt trời với một tỷ lệ thích hợp là điều không thể tránh khỏi đối với một hệ thống điện tích hợp năng lượng tái tạo ở quy mô lớn... Vậy giải pháp nào có thể giải quyết vấn đề này? Chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam cho rằng: Với tiềm năng phát triển thủy điện tích năng ở nước ta có thể đạt tới 12.500 MW, vì vậy, Chính phủ cần xem xét bổ sung công suất từ nguồn điện này cao hơn 1.200 MW vào năm 2030 và 7.800 MW vào năm 2045.

Dù các chủ đầu tư vẫn đang chạy đua với tiến độ, tuy nhiên, các cơ quan hữu quan vẫn chưa tháo gỡ được những bế tắc cơ bản từ 10 năm nay để Chuỗi dự án khí - điện Lô B - Ô Môn đi vào triển khai. Vì vậy, theo ý kiến của nhiều chuyên gia, đã đến lúc cần có một quyết tâm chính trị, định hướng xuyên suốt của Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ nhằm tháo gỡ các điểm nghẽn của Chuỗi dự án này nhằm thúc đẩy nhanh các phê duyệt, không nên bỏ lỡ thời cơ và không thể để chậm hơn được nữa.

Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của các dạng năng lượng tái tạo tiên tiến khác, hiện nay trên thế giới đã hình thành nên một xu hướng khá phổ biến là kết hợp thủy điện tích năng với các dự án điện gió, điện mặt trời. Những dự án kết hợp như vậy có ưu điểm lớn về hiệu suất vận hành chung của tổ hợp, bởi thủy điện tích năng có thể tận dụng tối đa các nguồn năng lượng có tính thay đổi, khó dự đoán như điện gió, điện mặt trời, trong khi những nhà máy điện gió, điện mặt trời lại có thể cung cấp năng lượng cho thủy điện tích năng tích nước ở nhiều thời gian trong ngày.

Việt Nam với đường bờ biển dài tới 3.260 km, được đánh giá là quốc gia có tiềm năng rất lớn về điện gió ngoài khơi. Trong bài viết dưới đây, các chuyên gia của MAREI CENTRE và PECC3 sẽ đánh giá sơ bộ hệ số công suất (net capacity factor) của 1 trại gió 600 MW nếu phát triển ở các vùng biển ngoài khơi nước ta, sử dụng tua bin gió có gam công suất 10 MW (điển hình cho xu hướng phát triển của công nghệ điện gió hiện nay), cũng như đánh giá sự thay đổi hệ số công suất của trại gió này trong năm và nó có mang lại lợi ích gì cho hệ thống điện nước ta hay không?

Như chúng ta đều biết, các đàm phán thương mại và quy trình thẩm định đầu tư Chuỗi dự án khí Lô B - Ô Môn vẫn đang diễn ra, chưa hoàn tất. Nhưng các bế tắc này, do không sớm đạt được thỏa thuận nên tiến độ của chuỗi dự án theo phương án cơ sở (khai thác thương mại vào cuối năm 2023) đã không còn khả thi nữa. Theo tiến độ cập nhật, thời điểm đi vào khai thác thương mại sớm nhất của Chuỗi khí Lô B là vào tháng 9/2024, với điều kiện quyết định đầu tư cuối cùng (FID) không trễ hơn tháng 3/2021. Vì vậy, để tháo gỡ vướng mắc hiện nay, chuyên gia Hội đồng Khoa học Tạp chí Năng lượng Việt Nam cho rằng: Ngoài sự chỉ đạo sát sao của Thủ tướng, đã đến lúc, Bộ Chính trị cần cho ý kiến chỉ đạo về chủ trương, đường lối cụ thể để Chính phủ và các cơ quan hữu quan triển khai nhanh hơn.

Sau sự thành công của lưới điện 500kV mạch 1, có thể thấy trong quy hoạch phát triển lưới truyền tải, xu thế chung là tiếp tục phát triển mạnh lưới truyền tải 500 kV Bắc - Nam giữa các vùng miền và các trung tâm điện lực. Lưới 500 kV đang được đánh giá là cứu cánh để giải tỏa công suất nguồn điện, truyền tải điện tới các trung tâm phụ tải điện ở xa như trong định hướng Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia Việt Nam giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn 2045 (Quy hoạch điện 8) hiện nay. Bài viết này xin nêu vấn đề ở khía cạnh khác để phản biện lại việc phát triển hệ thống truyền tải 500 kV tại Quy hoạch điện VIII.

Như chúng ta đều biết, Việt Nam hiện có nhiều nghiên cứu khoa học và báo cáo đã đánh giá tiềm năng điện gió ngoài khơi theo các khu vực biển có ranh giới, diện tích biển, hay phương pháp khác nhau nên dẫn đến có nhiều kết quả thu được khác nhau. Để thuận lợi cho các cơ quan quản lý tổng hợp tài nguyên, bảo vệ môi trường biển, hải đảo, năng lượng, điện, các nhà đầu tư và các cơ quan truyền thông... các chuyên gia thuộc Trung tâm Năng lượng, Khí hậu và biển Ai Len, Tổng cục Biển và Hải đảo, Sáng kiến chuyển dịch Năng lượng Việt Nam sẽ tóm tắt, phân tích các tiềm năng kỹ thuật điện gió ngoài khơi và đề xuất thống nhất cách sử dụng.

Trên cơ sở nghiên cứu và tổng hợp gần 20 bài báo phản biện khoa học trong khuôn khổ tuyên truyền phổ biến Nghị quyết 55 của Bộ Chính trị về “Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia Việt Nam đến 2030, tầm nhìn đến 2045”, các chuyên gia, cán bộ khoa học - kỹ thuật trong Hội đồng Phản biện Khoa học của Tạp chí Năng lượng Việt Nam đã gửi tới Tổng Bí thư, Chủ tịch nước và Bộ Chính trị những kiến nghị tâm huyết về những công việc cụ thể mà các cơ quan quản lý Nhà nước có thể xem xét thực hiện để sớm đưa Nghị quyết 55 vào cuộc sống.